Afgelopen week heeft staatssecretaris Mona Keijzer het Actieplan Digitale Connectiviteit naar de Tweede Kamer gestuurd. Hierin valt te lezen dat Nederland hard aan het werk moet om digitale koploper te blijven.
Om dat te realiseren komt er o.a. een dekkingsplicht van 98% van de oppervlakte van elke gemeente van Nederland met een minimale datasnelheid. Voor de economische en commerciële belangen is goed gezorgd, maar de gevolgen voor de volksgezondheid worden nog steeds niet serieus genomen.
Internetconsultatie
Op 15 maart heeft er een openbare internetconsultatie plaats gevonden, waarbij burgers, bedrijven, telecomaanbieders en (lokale) overheden werden uitgenodigd om hun input te geven op het voorgestelde actieplan. Het ministerie gaf aan met deze input het actieplan verder te willen vormgeven. Er zijn 239 reacties op deze consultatie openbaar geplaatst.
Het overgrote deel hiervan betrof reacties van burgers en diverse belangenorganisaties (zie bijv. hier en hier) die zich grote zorgen maken over de gevolgen van de enorme toename van de elektromagnetische straling voor de volksgezondheid. Daarnaast werden er zorgen geuit over het gebruik van de hogere frequenties voor 5G waarvan nog helemaal niet wetenschappelijk is aangetoond dat deze niet schadelijk zijn voor de gezondheid. Ook werden er vele oproepen gedaan om ook stralingsvrije woongebieden te laten bestaan voor stralingsgevoelige mensen.
Eén alinea in het actieplan
In het 48 pagina’s tellende actieplan is er welgeteld één alinea (op pagina 25) opgenomen over de zorgen die zijn geuit rondom de volksgezondheid. Het ministerie constateert dat er een verwachte verdichting is van zendmasten en dat er in het straatbeeld small cell antennes hun intrede zullen doen. Verder wordt geschreven: “Veel burgers hebben in de consultatie hun zorgen uitgesproken over de straling van antennes, ook als gevolg van de introductie van 5G. Aan burgers moet zoveel mogelijk zekerheid geboden worden dat de EMV van antennes geen bedreiging vormen voor de gezondheid in de leefomgeving, ook als er sprake is van meerdere antennes in de directe omgeving (op lantaarnpalen, bushokjes, reclameobjecten, etc.).”
Om burgers te beschermen tegen deze bedreiging is er één actiepunt vastgesteld: “Om ervoor zorg te dragen dat de maximaal toegestane blootstelling voor EMV in heel Nederland uniform wordt toegepast worden de internationaal gehanteerde normen – die nu in de praktijk ook gehanteerd worden – vastgelegd onder de Telecommunicatiewet.” Oftewel de normen die al werden toegepast, worden nu officieel vastgelegd.
Zorgen voor de volksgezondheid niet serieus genomen
In de internetconsultatie hebben vele burgers en belangenorganisaties op alle mogelijke manieren aangegeven (met links en verwijzingen) dat de internationaal vastgelegde blootstellingsnormen niet realistisch zijn. De normen zijn alleen gebaseerd op de opwarmingseffecten. Er is geen rekening gehouden met de biologische en neurologische effecten die wel degelijk zijn gebleken uit de vele duizenden wetenschappelijke onderzoeken die allang zijn gedaan.
Daarnaast is de norm gebaseerd op de opwarmingseffecten in zes minuten. Maar in het dagelijks leven worden wij 24 uur per dag 7 dagen per week blootgesteld aan straling van vele verschillende bronnen tegelijk. Er is ook geen rekening gehouden met de interferentie en met het stapelingseffect. In de huidige leefsituatie ervaren al vele mensen ernstige gezondheidsklachten door de toenemende hoeveelheid straling. En dan is 5G nog niet eens uitgerold.
Al deze zorgen zijn uitgebreid gemeld, maar hier is verder niets van terug te vinden in het actieplan. Een internetconsultatie lijkt zo toch meer op een formaliteit, dan op het echt serieus nemen van dringende signaleringen van burgers.
Wat staat er dan wel in het actieplan
Bereikbaarheid overal en altijd
In het plan valt te lezen dat het kabinet streeft naar connectiviteit overal en altijd. Vanaf 2023 (zelfs twee jaar eerder dan het Europese doel) moet iedereen kunnen beschikken over tenminste 100 Megabit per seconde. Dit betreft een ondergrens, het streven is dat tegen die tijd een grote meerderheid van de huishoudens al de beschikking kan hebben over een verbinding van 1 Gigabit per seconde.
Er zijn plekken in Nederland waar de mobiele netwerkdekking nog slecht of afwezig is. Om dit aan te pakken wordt er bij de aankomende veiling een dekkingsverplichting opgelegd aan de vergunningshouders. Deze houdt in dat op 98% van de oppervlakte van elke gemeente van Nederland dekking moet worden gerealiseerd. Dit is een zeer ingrijpend besluit voor stralingsgevoelige mensen. Met een beetje ‘geluk’ is er dan nog 2% over voor deze groep mensen om te wonen en te leven. Veel stralingsgevoeligen zullen hierdoor gedwongen moeten verhuizen. Maar waar naartoe?
Frequenties
In 2019 zal de frequentieveiling van de 700, 1400 en 2100 MHz-band plaats vinden. Deze frequentiebanden worden vergund tot in 2040, dit betreft een vergunningstermijn van 20 jaar. Daarnaast zal eind van dit jaar een besluit genomen worden over de 3,5 GHz-band. Deze frequentie wordt momenteel nog gebruikt door het satellietstation in het Friese Burum voor het afluisteren van satellietverkeer. De 26 GHz-band wordt in Europa gezien als een belangrijke band voor verdere ontwikkeling van 5G, naast de 3,5 GHz-band. Daarnaast zal de 66 GHz-band door Europa worden voorgesteld als kandidaat voor 5G. Bij deze band wordt door EU-lidstaten de mogelijkheid onderzocht om deze vergunningsvrij (!) beschikbaar te stellen.
Met name voor deze hogere frequenties (millimetergolven) is helemaal niet bekend wat de gezondheidseffecten hiervan zijn. In dit 5G appèl waarschuwen inmiddels 242 wetenschappers uit 41 landen voor de gevaren van 5G. Zie ook onderstaande video-boodschap van Dr. Martin Blank (3 minuten).
De wetenschappers verzoeken in het appèl de EU te stoppen met 5G totdat onafhankelijk is vastgesteld dat dit niet schadelijk is. Daarnaast willen ze dat de Resolutie van de Raad van Europa gevolgd wordt en vragen zij om een onafhankelijke werkgroep om de gezondheidseffecten te her-evalueren, om de lobby van de telecom industrie te weren en om bedrade digitale netwerken te implementeren (in plaats van draadloze netwerken). Weet onze overheid het beter dan al deze 242 wetenschappers?
Lokaal beleid
De inspraak van gemeenten op het lokale beleid is momenteel al zeer beperkt doordat in het huidige Antenneconvenant is opgenomen dat er geen omgevingsvergunning nodig is voor antennes lager dan 5 meter. In de herziening van de Europese telecomrichtlijnen wordt bovendien voorzien dat operators toegang krijgen tot infrastructuur dat onder het beheer valt van overheden, inclusief straatmeubilair als lantaarnpalen en verkeerslichten. Hierdoor hebben gemeenten straks dus nog maar weinig te zeggen over de small cell antennes (kleine zendmasten) die overal in het straatbeeld geplaatst zullen gaan worden. Een zorgwekkende situatie.
Om voor meer transparantie in lokaal beleid te zorgen, gaat het ministerie via de website samensnelinternet.nl publiceren wat de lokale tarieven voor de aanleg van de nieuwe ondergrondse infrastructuur zijn en welke gemeenten een antennebeleid hebben geformuleerd en gepubliceerd (dit zijn nu 25 van de 380 gemeenten).
Daarnaast gaat de overheid met de Vereniging Nederlandse Gemeenten in gesprek om te komen tot ‘best practices’ voor gemeenten om de uitrol van infrastructuur te vergemakkelijken. Er worden stappen gezet om het lokale beleid te harmoniseren binnen de regio en dit op te schalen naar andere regio’s. Dat klinkt alsof individuele gemeenten straks niet veel meer te zeggen hebben over hun eigen lokale beleid.
Tegelijkertijd wil het kabinet met de nieuwe Omgevingswet, die in 2021 in gaat, gemeenten meer ruimte geven, zodat zij hun omgevingsbeleid kunnen afstemmen op hun eigen behoeften en doelstellingen. Dat klinkt wat tegenstrijdig ten opzichte van het willen harmoniseren van lokaal beleid. Het lijkt mij dan ook heel belangrijk dat gemeenten uit gaan zoeken waar zij straks nog wel zelf inspraak over hebben voor wat betreft het lokale antennebeleid. Zie pagina 20 t/m 25 van het actieplan.
Toekomst
Verder wordt er in het plan uitgebreid ingegaan op de toekomstige gewenste innovaties en hoe een snelle uitrol gefaciliteerd kan worden om toch maar vooral digitale koploper te blijven. Een mooi plaatje als je alleen naar de technologische en praktische kanten kijkt. Maar als er straks letterlijk overal in het straatbeeld zendantennes staan, dan wordt het voor stralingsgevoelige mensen een onleefbaar land. Waar kunnen zij dan nog heen? En waarom past onze overheid het geadviseerde voorzorgsprincipe niet toe voor kwetsbare groepen mensen, zoals ongeboren baby’s, kinderen, ouderen en zieken? Waarom wachten tot het mis gaat? We kunnen ook nu gezondere keuzes maken!
Daarnaast moeten wij ons ook afvragen of we ons niet blind staren op de voordelen van deze digitaliseringsplannen. De digitalisering zorgt namelijk ook voor het verminderen van persoonlijk contact en voor steeds meer sociale druk, de ‘fear of missing out’, gameverslaving, cyberpesten, etc. In de media is ook steeds vaker te lezen dat kinderen steeds minder buiten spelen, te weinig bewegen, bijziend worden van het vele scherm-staren, etc. En hoe zit het met de steeds verdergaande schending van de privacy van burgers? Laten we daar eens een actieplan voor gaan maken.
In plaats van 5G-toepassingen zou ik graag zien dat de overheid haar focus legt op de menselijke kant van de samenleving. Wij zijn geen apparaten die verbonden, gecontroleerd, gevolgd en gescand moeten worden. Als de overheid dan zo graag voorop wil lopen, laat zij dan voorop gaan lopen in de vermenselijking van de samenleving.
Silvia Belgraver
Lees ook:
> Gemeenten en burgers worden buitenspel gezet
> Mijn persoonlijke reactie op de Internetconsultatie Digitale Connectiviteit
> Maatschappelijk draagvlak voor 5G is nihil – bestuurlijke visie van politicoloog Edwin van Rooyen
> Hou je vast, ‘Nederland wordt digitale koploper van Europa’ – blog van bioloog dr. Hugo Schooneveld
Waardeer je deze website?
Overweeg dan ook eens om een donatie te doen, zodat de website ook in de toekomst kan blijven bestaan.