Smart City dient zich aan. Met grote beloften. Met heilsprofeten, en natuurlijk ook onheilsprofeten. Oplossingen voor complexe stedelijke vraagstukken, met veel digitale middelen, dat is de premisse.
Als we zoveel op technologie gaan vertrouwen als Smart City met zich meebrengt, dan kan dat maar één ding betekenen: we vertrouwen onszelf nog minder. In plaats van dat we de collectieve, menselijke intelligentie werkelijk vertrouwen. In die zin biedt Smart City een enorme kans: de buitenkant zien, nog dieper de totale leegte en zielloosheid van digitale middelen (al brengen mensen er natuurlijk wel ziel in) kunnen ervaren. Want dan is er maar één weg terug: de weg naar binnen. Naar ons hart, onze ziel, onze grote innerlijke vermogens en van daaruit naar elkaar.
Ik vertrouw erop dat het goed komt. En toch voel ik me geroepen kritische noten te delen.
Wanneer is een mens gezond bezig?
Een cruciaal ‘punt’, dat in mijn beleving gigantisch onderschat wordt, is dat de balans hoofd-hart-handen veel teveel uit het oog verloren wordt in de Smart City en AI-beweging. En ja, in ons hele moderne bestaan. Voorbeeld: we zitten meer dan 7 uur per dag in Nederland op een stoel, bank, kruk o.i.d. Moet je je voorstellen… gemiddeld is dat. Dus inclusief alle mensen werkzaam op straat, leraren die veel staan, bouwvakkers etc. Echter, we zijn helemaal niet gemaakt om zoveel te zitten. Wat is het effect? Denk aan gebrek aan doorbloeding, stijfheid, en verdergaande klachten. Onze onderste lichaamsdelen doen nauwelijks mee als we zoveel computeren, gamen etc. als we doen.
‘Zitten is het nieuwe roken’, wordt gezegd. Maar wie verandert zijn zitpatroon? Gaat de Smart City het vele zitten verminderen? Nee, die maakt het erger want onze afhankelijkheid van apparaten en informatie wordt nog groter. En daar staan we dan weer, met gebukt hoofd thuis of op straat, te kijken en te reageren op weer nieuwe berichten en info op ons scherm. We kruipen bijna in dat scherm. We worden bijna fysiek één met dat scherm. Sterker nog, sommige mensen laten chips implanteren. ‘Lekker makkelijk, bijv. om met een gedachtesignaal je voordeur te laten openen’. Maar wat roep je dan over je af? Wie geef je dan de mogelijkheid je wil te beïnvloeden?
Ons hoofd wordt maar aangesproken en aangesproken om nog meer data te verwerken. Om nog meer chocola te maken van alle signalen. Big Data meets Small Left Brains. We zijn niet gemaakt om zoveel informatie te verwerken als we nu doen. Kortom, we raken overprikkeld. Gaat de Smart City dat verbeteren? Nee, die maakt het erger… oh man, wat houden we van apparaten. Alles hebben we ervoor over om niet naar binnen te gaan, om onze diepere menselijke vermogens aan te spreken. Die uiteindelijk veel sterker zijn dan die apparaten. Ons verbeeldingsvermogen. Onze gedachtekracht. Ons vermogen te communiceren en te co-creëren met planten en dieren, met de natuur. In plaats van de natuur te onderwerpen aan wat wij denken dat goed is. Etcetera.
Hebben we hier oog voor: oogartsen waarschuwen nu al voor teveel gamen: het verandert de stand van de ogen negatief, al op een jonge leeftijd. Dus hoezo ‘betere toekomst’?
Digitaal denken en de cruciale aanname
Diverse personen en instituten spreken over een digitale kloof en die herken ik. Dat bepaalde groepen mensen er niet in mee kunnen: laaggeletterden, zij die niet logisch denken, stralingsgevoeligen, en meer. Die visies plaatsen de digitale kloof in feite als een reactie op wat de digitale wereld vraagt. Wat er hier insluipt (dat doet bijna iedereen) is de gedachte, het principe dat we digitaal bezig moeten zijn en (vervolgens: ) digitaal moeten groeien. Dat nu is een fundamentele aanname die helaas niet bediscussieerd wordt. Met mogelijk erg vervelende gevolgen. Logisch dat velen zo denken lijkt me, want dat is een substantieel deel van de agenda en focus: het bevorderen van digitaal bezig zijn.
Bijv. Het Kennislab voor Urbanisme ~ ELBA\REC ~ Future City Foundation schrijft: ‘Met digibetisme wordt hier de groep mensen bedoeld die niet optimaal gebruikmaakt van de mogelijkheden die technologisering kan bieden. Dat kan verschillende oorzaken hebben…’
Dit impliceert dat mensen gebruik moeten maken ervan. Waarom? En waarop is deze aanname gestoeld? Wat nou als we terug gaan naar waar we echt gezond van worden en dat centraal stellen? We zijn al zover doorgeschoten, dat wat ik zeg wellicht klinkt als onrealistisch. Maar wat nou als we meer urbanistische experimenten doen met juist minder techniek en digitale ‘oplossingen’? Wat gebeurt er dan? Durven we werkelijk dáár nieuwe antwoorden te vinden op de stedelijke vraagstukken? In het natuurlijke domein? In bewust samenwerken met lucht, aarde, water, vuur, met de planten, en het mineralenrijk, de dieren? Met dat wat groter is dan wij: het universum? Zou het universum niet de beste oplossingen bieden? Zolang wij maar de combinatie vinden van ons eigen ding doen, onze wilskracht inzetten en vervolgens onze overgave.
Misschien zijn zij die nu als ‘laaggeletterd’ worden gezien, als ‘sociaal zwak’, en de ‘stralingsgevoeligen’… misschien moeten we hen voorop stellen. Moeten we meer naar hen luisteren. Misschien kunnen zij ons helpen de uitdagingen van de stad te tackelen. Hebben zij gevraagd om Smart City en AI?
Begrijp me goed, ik ben niet tegen technologie. Als ik dit schrijf gebruik ik ook bepaalde elektronische middelen. Het is in elk geval techniek die mij niets voorschrijft, maar die mij volgt. Ik geloof en vind dat technologie bewustzijn moet volgen. Niet andersom. Nu roepen we techniek over ons af die wij misschien met ons bewustzijn niet meer kunnen volgen. Zeer gevaarlijk.
Wie heeft dit besteld?
Welke agenda zit er eigenlijk achter? Wie wil dit nou echt? Wie wil deze vergaande controle over ons? En wie sluit er vervolgens allemaal aan in de rij van ‘believers’?
Bekijk bijvoorbeeld dit filmpje eens van minder dan 4 minuten: deze FCC-topman in de VS zegt dit over de uitrol van 5G, wat cruciaal is in Smart City: (korte passage vertaald) ‘Er wordt niet gewacht op standaarden, we kunnen niet wachten op comités, het is nationale prioriteit, alles wordt verbonden’. Is dat oké? Waarom is deze man duidelijk zo vastberaden? Wat creëert deze energie, deze verbetenheid?
De tech-titanen, de grote techbedrijven hebben zeer grote invloed. En wat zit daar weer achter?
Wie is de baas?
Waar blijft de mens als het algoritme koning wordt? ‘Internet verandert alles’, hoor ik vaak. Ja nogal wiedes. Maar internet is een uitvinding van mensen. Dus (dat wat) de mens (zelf voortbrengt) verandert alles. En wat is gezond voor het welzijn van de mens? Nog meer techniek? Wat mij betreft niet. Zoveel techniek hebben we helemaal niet nodig. Waar is het vertrouwen in dat dingen ook vanzelf goed gaan, als ieder doet wat goed is voor hem/haar? Ik hoor iemand al denken: dat is naïef. Nee, dat is hoe de wereld werkt. Ik merk dat steeds weer. En alle echte wijze mensen zeggen dat keer op keer: we creëren onze eigen werkelijkheid. Dat is geen filosofie wat mij betreft, dat is louter natuurkunde: onze overtuigingen manifesteren vroeg of laat in de fysieke laag van de wereld. Dus als wij al onze zinnen zetten op AI, dan wint dat. Maar we hebben niet door wat we dan weggeven.
City
En los van het aspect smart… hoe zit het met city? Ja, ik weet dat de meerderheid van de aardbewoners in een stad woont tegenwoordig, en dat dat groeit. Maar wie zegt dat dat onomkeerbaar is? Even omdenken: waarom loopt het platteland eigenlijk leeg dan? Ik denk vooral omdat er zoveel monocultuur is geweest. Die het platteland uitput, in meerdere betekenissen van het woord. En zeker ook omdat we tegenwoordig neerkijken op het boerenbestaan. Omdat we de buzz van de stad willen. Omdat de stad lonkt… om dan weer velen te vermorzelen in de echte kloof: die tussen de haves en have-nots. De stad als gouden dageraad.
Wat betreft oplossingen voor de stad: er waren in het verre verleden ook al hoogontwikkelde metropolen. Hoe deden die het dan? Sommigen van hen deden het ook zonder al teveel technologie en hadden wel succes. Dus waarom gaan wij, mensen van 2018 dan iets anders geloven?
Wat zeggen anderen over: hoe smart is smart?
Lees dit bijvoorbeeld eens: The Atlantic – ‘Stop saying smart cities’: […] “That’s why smart cities, in this new digital era of Big Five and China-BAT industry consolidation, drift away from open public websites and popular comments. Instead, they’re adopting that new surveillance-marketing paradigm of “data extractivity.” Why trouble to ask the “citizens” what they want from urban life, when you can accurately surveil the real actions of city’s “users” and decode what they’re actually doing, as opposed to what they vaguely claim they might want to do?”
en Xconomy – ‘Your smart city is stupid’: […] “These days, however, the term “smart city” is everywhere, pimped by tech giants like IBM, Google, and Cisco, and embraced by various mayors, city managers, and chief innovation officers from Silicon Valley to Rio to Dubai. So-called smart city projects already claim to “potentially” preserve water in California, “possibly” make waste disposal more efficient in Sweden, and “may” make it easier to find parking in Amsterdam. All would be a pathway to progress worth a big thumbs up, except this has all become techno-bureaucratic babble by people who think technology in itself is the answer to the world’s problems. If you believe a hundred parking meters with Wi-Fi access is going to make your city smarter, you’ve been listening to too many TED talks.”
Onze eigen Rem Koolhaas – ‘Are smart cities condemned to be stupid?’: […] “The rhetoric of smart cities would be more persuasive if the environment that the technology companies create was actually a compelling one that offered models for what the city can be. But if you look at Silicon Valley you see that the greatest innovators in the digital field have created a bland suburban environment that is becoming increasingly exclusive, its tech bubbles insulated from the public sphere. There is surprise that the digital movement is encountering opposition on its own doorstep. Smart cities and politics have been diverging, growing in separate worlds. It is absolutely critical that the two converge again.”
Follow The Money – ‘Smart cities, dumb citizens’: […] “bestuurders zouden er goed aan doen te beseffen dat technologie niet neutraal is, maar een ingewikkelde mengelmoes aan positieve en negatieve effecten genereert. Men lijkt echter bevangen door een ongebreideld techno-optimisme, met als gevolg dat men het lot van steden in handen legt van techniektitanen als Google, Facebook en Amazon. Men dreigt te vergeten dat de ontwikkeling en leefbaarheid van een stad bepaald wordt door betrokken burgers, en niet door de dataverzamelwoede en disruptiedwang van de Silicon Valley-industrie. Verschillende technologiedenkers hebben dan ook al gewaarschuwd dat de gedroomde slimme stad een nachtmerrie kan worden.”
Marnix Lamers
Waardeer je deze website?
Overweeg dan ook eens om een donatie te doen, zodat de website ook in de toekomst kan blijven bestaan.