Soms is de keuze voor een stralingsarme schoolomgeving een logische en verloopt het proces daar naartoe als vanzelfsprekend. Nieuwbouw van de school kan daarin een mooie katalysator zijn. Dat blijkt uit het verhaal van Vrijeschool voor basisonderwijs Meander in Nijmegen, waar leerkracht Jean-Pierre van Groeningen het voortouw nam om de blootstelling aan elektromagnetische velden binnen de school aanzienlijk te reduceren.
In onderstaande video gaat onderwijskundige Dolly Bootsma in gesprek met Jean-Pierre van Groeningen over wifi-vrij onderwijs. In dit interview neemt Van Groeningen ons mee in dat proces. Het in acht nemen van het voorzorgsprincipe aangaande straling en onderwijskwaliteit blijkt namelijk op geen enkele wijze op gespannen voet met elkaar te staan: “De uitstroom is van een uitstekend niveau. En de behoefte om digitale methodes te gebruiken heeft eigenlijk niemand.”
Wat is de concrete aanleiding geweest om straling in de school aan te pakken en vooral de wifi?
Ik had zelf al vrij vroeg in de gaten dat straling meer teweegbrengt dan dat we over het algemeen denken dat het doet, ook al ben ik zelf niet elektrogevoelig. Ik noem straling niet voor niets vaak het asbest van de toekomst; dat we over 10, 15 jaar denken: ‘goh dat we dat toen niet in de gaten hadden. Dat we hier niet op gereageerd hebben’. Gelukkig vindt de directeur het ook een belangrijk onderwerp. Echter niet voor alle personeelsleden is het een issue. Het is toch makkelijk om je tablet of laptop te kunnen gebruiken. Omdat wij ons met de verbouwing hebben beziggehouden was het voor ons eigenlijk niet meer dan logisch dat het gebouw meteen wifi-vrij gerealiseerd zou worden.
Hoe en met wie is het binnen de school besproken?
We hebben het niet heel uitvoerig besproken; we hebben gezegd: ‘we gaan het nieuwe gebouw in zonder wifi’. En eigenlijk zeiden veel collega’s ‘nou ja, dat is goed’. We hebben geen weerstand gehad dat men het echt niet wilde. Dat maakte het voor ons wel makkelijker.
Hoe is de huidige situatie in de school ten aanzien van computeronderwijs?
We maken summier gebruik van computers, met name voor kinderen met leerachterstanden, dyslexie of met dyscalculie, die laten we wel bepaalde oefen- of leerprogramma’s gebruiken. Maar verder eigenlijk niet, we hebben geen computerlokaal. In de zesde klas staan wel twee laptops klaar, beschikbaar voor als er iets moet worden opgezocht. En verder maken leerkrachten met een laptop ervan gebruik.
Jullie gebruiken dus weinig computers, welke onderwijskundige visie zit hierachter?
Het is misschien ouderwets, maar we denken dat je in het Vrijeschool onderwijs heel goed uit de voeten kunt zonder gebruik van computers. Daarin verschillen we binnen school wel van mening; er zijn ook collega’s die vinden dat je er juist meer gebruik van zou kunnen maken. Dat je de leerlingen moet voorbereiden zodat ze voldoende uit de weg kunnen met computer vraagstukken. Maar tegelijkertijd denken we dat kinderen dit tegenwoordig al genoeg in de praktijk leren. Het is voor nu in het basisonderwijs binnen ons lespakket niet een onderwerp waarvan wij vinden dat wij daar echt iets mee moeten doen. Er is gewoon weinig vraag naar binnen onze school. Ook niet van ouders overigens. Ik heb nog nooit gehoord van een ouder: ‘wanneer gaan jullie hier iets mee doen’. Eigenlijk merk ik dat de ouders die we erover spreken het eigenlijk wel een fijn idee vinden dat de school hierin een bewuste keuze heeft gemaakt.
Jullie gebruiken dus ook bewust geen tablets?
Klopt, we gebruiken bewust geen tablets. Ik zou ook niet weten wat de meerwaarde ervan is. Zitten vast wel leuke uitdagingen in, ik bedoel ik zou dolgraag in mijn klas 5 of 6 een groot televisiescherm hebben voor interessante filmpjes die je als ondersteuning van je les kunt gebruiken.
Door middel van kunstzinnige onderdelen in het vak kinderen in verwondering en beroering brengen is toch anders dan dat je dat alleen maar doet door de kinderen te laten consumeren. Daarom gebruiken we dus geen digiborden.
In jullie vorige schoolgebouw was er ook geen wifi?
Jawel, in beide gebouwen hebben we wifi gehad. Dat was ook wel makkelijk bij een vergadering, dan deden mensen allemaal hun laptopje open. Iedereen logde even in, je had de notulen bij de hand je kon het archief nakijken. Dat is iets wat we nu soms ook wel een beetje missen.
We hadden de wifi dus niet uitgeschakeld, want zoals eigenlijk alle scholen ga je mee in de stroom. Het was dus niet meer dan normaal dat je ook wifi had. Er werd ook om gevraagd: ‘Kunnen we even inloggen?’ En gaandeweg de afgelopen jaren werden we bewuster. ‘Is dat allemaal wel nodig?’ vroegen we ons af. Zo kwamen we op het idee om bij de nieuwbouw in ieder geval geen wifi meer te nemen.
Hoe bevalt het dat er geen wifi meer is?
Ik vind het idee in ieder geval heerlijk. Verder merk ik er aan mijn manier van lesgeven niets aan. Dus het gaat prima.
Zijn er opmerkingen van ouders, kinderen of collega’s geweest?
Het is eigenlijk nog zo nieuw dat we hier in dit gebouw zitten. Ik heb onlangs wel een stuk erover geschreven voor De Branding [schoolkrant, red.]. Dus het begint nu langzamerhand meer bewust voor iedereen te worden. De mensen die ik spreek vinden het eigenlijk wel interessant dat Meander zo’n keuze maakt.
Welke reacties heeft u gehad op het artikel?
Men is verwonderd: is dat hier op school? Zijn we er op zo’n manier mee bezig?
Zijn de ouderraad en de MR ook betrokken geweest bij het proces om hier bewust voor te kiezen?
Nee het was meer een mededeling, we gaan het doen op de nieuwe school, en zo zijn we verder gegaan. Dus de MR is er wel over geïnformeerd. En een ouderraad hebben we niet op school.
Is er op enig moment weerstand geweest?
Ik heb geen enkele weerstand gehoord, misschien dat dat nog gaat komen. Wat wel interessant is, is dat er naar aanleiding van een praatje hierover voor de stichting Pallas, er andere scholen naar me toe komen die zeggen: ‘Wat interessant dat je dit zo vertelt, wij gaan bij onze nieuwbouw ook kijken hoe wij hier ook rekening mee kunnen houden’. Dat men er langzamerhand bewuster naar gaat kijken, vind ik wel een groot voordeel.
De computers die jullie hebben zijn bekabeld, dus er zijn wel mogelijkheden om overal computers aan te sluiten?
Ja hoor, we hebben er bewust voor gekozen dat ieder lokaal minstens twee contactpunten moet hebben. Afhankelijk van de grootte van het lokaal en wat er gebeurt, zijn er ook lokalen die vier contactpunten hebben.
Welke aanwijzingen zou u willen meegeven aan scholen die worstelen met deze thematiek?
Een tip voor scholen is dat je goed moet weten welke keuze je maakt en waarom. Natuurlijk is het mooi als het zo loopt als bij ons, maar ik kan me goed voorstellen dat je goed geïnformeerd moet zijn om de keuze door iedereen te laten dragen. Dus informatie is belangrijk; gelukkig is er tegenwoordig veel informatie beschikbaar. Je zult alleen een beetje moeten zoeken, blijf je vertrouwen op onderzoeksresultaten van de gevestigde instituten dan kom je niet zo ver. Daar wordt voorgesteld dat het allemaal niet zoveel uitmaakt wel of geen wifi op school. Maar kijk je wat verder zijn er ook onderzoeken waaruit blijkt dat het wel degelijk effect heeft op je. Er zijn tegenwoordig ook bureaus die zich hier in gespecialiseerd hebben. Laat je vooral door die mensen goed informeren. Je hoeft het wiel niet helemaal zelf uit te vinden.
Kunt u voorbeelden geven? Wat heeft u overtuigd het op deze manier te gaan doen?
Als voorbeeld kan ik alleen maar artikelen aangeven die in gaan op hoe verstorend electrosmog kan werken op je interne huishouding. We bestaan voor een heel groot gedeelte uit water, en uit onderzoek blijkt dat water verstoord raakt door elektromagnetische straling. Op basis van alleen al dat feit, vind ik het logisch dat het ook in je lijf een effect moet hebben. Maar bij regulier onderzoek meten we alleen de opwarming in een bolvormig iets en als dat niet wordt opgewarmd dan moeten we maar aannemen dat het allemaal reuze meevalt. We hebben bijvoorbeeld hier in dit pand zonder wifi, met stralingsmeters rondgelopen en dan blijkt dat we nog heel wat plekken hebben die last hebben van straling van de buren.
Straling van de buren? Hoe gaan jullie daar mee om?
Ja, we hebben hier vlakbij een grote kerktoren staan waarin een grote 4G mast hangt. Prachtig weggewerkt, mooi in de bruine kleur van de stenen. Loop je op straat dan zie je er niets van, maar loop je met een meter door het pand dan blijkt dat een aantal klaslokalen toch grote hoeveelheden straling hebben. Nu is dat voor een keer niet zo erg; ga je iedere zondag naar de kerk dan is dat wel te doen. Maar zit je dagelijks een aantal uren in dat stralingsveld en je bent jong, tja dan is het bijna erg dat je dat laat gebeuren.
Hoe gaan jullie om met mobieltjes in de school?
Kinderen mogen geen mobieltje gebruiken. Willen ze het gebruiken dan gaat het altijd na de lestijd als de school weer uit is. Zijn er kinderen die om een bepaalde reden bereikbaar moeten zijn, dan leveren ze dat met die boodschap in bij de leerkracht. Voor leerkrachten zelf hebben we geen restricties, maar het komt maar zelden voor dat je leerkrachten ziet bellen; whatsappen en dat soort dingen gebeurt ook maar weinig. Dus het wordt niet verboden, het is een natuurlijk verloop dat we er weinig gebruik van maken.
Hoe gaat het met de leerlingen op school? Is er verschil te merken?
We hebben bij het oude gebouw geen onderzoek gedaan naar hoe kinderen reageren en waar knelpunten liggen in de ontwikkeling, zo bewust hebben we het niet aangepakt. We zitten hier nu een half jaar en of de kinderen allemaal veel vriendelijker zijn geworden durf ik echt niet te zeggen. Of veel gezonder of veel minder uitval voor dat geval. Nee, we hebben ook net een forse griepgolf gehad. Het is nooit gerubriceerd, dus het is niet te vergelijken, was wel leuk geweest.
Ervaren jullie tot slot knelpunten omdat veel lesmethode ook digitaal gaan?
Wij kunnen uitstekend lesgeven, en hebben goede resultaten. Ook nu weer na de uitstoom naar het voortgezet onderwijs liggen we boven het landelijke gemiddelde. Nu wordt het voor ons interessant of we dat ook met de eindtoets kunnen laten zien. De uitstroom is van een uitstekend niveau. En de behoefte om digitale methodes te gebruiken heeft eigenlijk niemand.
N.B. De video is gemaakt door Chantal Halmans en Johan de Ruyter. I.s.m. Carolien Schooneveld en Gijs Verbeek.
Bron: Straling in het onderwijs
Waardeer je deze website?
Overweeg dan ook eens om een donatie te doen, zodat de website ook in de toekomst kan blijven bestaan.