Op 10 juni hebben de stralingsbewuste organisaties Stichting EHS, CPLD vereniging en StralingsBewust.info een constructief gesprek gehad met Staatssecretaris Mona Keijzer over de mogelijke gezondheidsrisico’s van elektromagnetische straling (EMV) en de positie van elektrogevoelige mensen. In dit gesprek vroeg de staatssecretaris om haar een brief te sturen met een opsomming van bespreekpunten en oplossingen.

Er is afgesproken dat zij, in verband met de betrokkenheid van ook andere ministeries bij deze problematiek, deze brief ook zal voorleggen aan de bewindspersonen van VWS (Volksgezondheid) en BZK (Binnenlandse Zaken). Op 7 juli hebben wij onze gezamenlijke brief verzonden aan Mona Keijzer (EZK). Onderstaand kun je meer lezen over de inhoud van de brief.

Brief aan Mona Keijzer

In het gesprek op 10 juni hebben wij vijf onderwerpen aan de orde gesteld, te weten:

• De wetenschap met betrekking tot EMV en de ICNIRP blootstellingslimieten
• Het voorzorgsbeginsel en de adviezen van de Gezondheidsraad
• De gezondheidsklachten van mensen met EHS (elektrohypersensitiviteit)
• Een stralingsarm gebied voor herstel van elektrogevoelige mensen
• Stralingsarme woongebieden voor elektrogevoelige mensen

In de gezamenlijke brief die wij op 7 juli verstuurd hebben ligt het accent op de onderwerpen die het meest direct een bijdrage leveren aan het verlichten van de problemen die ernstig elektrogevoelige mensen ondervinden: ondersteuning bij elektrogevoeligheid, de ontwikkeling van stralingsarme gebieden voor crisisopvang en revalidatie van elektrogevoeligen en de ontwikkeling van stralingsarme woon/werkgebieden. Onderstaand een toelichting op deze specifieke onderwerpen.

Uiteraard willen wij ook over de andere onderwerpen verder in gesprek gaan met staatssecretaris Mona Keijzer.

Gezondheidsklachten van mensen met EHS

Probleem
EMV van elektrische stroom en draadloze communicatie* kunnen mensen ziek maken. Wordt de blootstelling aan EMV opgeheven, dan verdwijnen klachten telkens. Volgens twee bij het Kennisplatform EMV bekende onderzoeken geeft 3% tot 7% van de ondervraagden aan klachten te hebben van EMV. De meest ernstige elektrogevoeligen zijn onder de huidige blootstellingsniveaus volkomen in hun leven vastgelopen. Bij onze organisaties zijn er een paar duizend bekend.

* Hoogfrequente EMV of straling komen van alle zendende draadloze apparatuur. Dus van zendmasten, small cells, radar, draadloos internet (Wifi), tablet, smartphone en alles wat je daarmee kunt aansturen, DECT-telefoon, slimme meter, draadloze thermostaat, de slimme thermostaat en zo meer. Laagfrequente EMV komen van het elektriciteitsnet en alles wat daarop aangesloten kan worden: meterkast, kabels, elektrische apparaten, opladers, lampen. Maar ook bijvoorbeeld van de elektrische fiets, trein en auto.

Elektrogevoelige mensen krijgen bij blootstelling klachten als hoofdpijn, slaapproblemen, concentratie- en geheugenstoornissen, hartkloppingen, vermoeidheid, huidproblemen en oorsuizen. Die klachten kunnen zeer ernstig zijn. Bij aanhoudende blootstelling kunnen nog ernstiger ziekten ontstaan.

Het Kennisplatform EMV geeft in een memo advies voor mensen die de blootstelling aan EMV willen beperken. Die adviezen gaan over maatregelen die mensen zelf bij eigen apparatuur kunnen nemen. Voor veel elektrogevoeligen blijken deze maatregelen totaal onvoldoende. Daarom houden zij afstand tot en doen zij afstand van eigen apparatuur. Ook treffen zij afschermende maatregelen tegen EMV uit de omgeving.

Buiten valt de blootstelling aan EMV niet te vermijden. De alom aanwezige EMV noodzaakt veel ernstig elektrogevoeligen tot een zelfverkozen permanente lockdown. Ze kunnen niet meer met OV reizen, winkelen, niet naar kantoor, school, ziekenhuis, raadsvergaderingen, concert of restaurant, etc. Al met al staan ernstig elektrogevoeligen buiten de maatschappij.

Oplossingen
Om voor deze elektrogevoelige mensen weer een menswaardig leven mogelijk te maken is er voor hen dringend meer bescherming nodig. Naast de hieronder uitgewerkte mogelijkheden voor stralingsarm herstel, wonen en werken, denken we ook aan individuele ondersteuning c.q. bescherming van elektrogevoeligen die geen gebruik kunnen maken van bedoelde stralingsarme gebieden. Het kunnen krijgen van een uitkering op grond van erkenning van elektrogevoeligheid als handicap vormt daarbij een eerste stap.

Verder is het zowel voor patiënt als in verband met de ziektekosten van belang EHS vroegtijdig te kunnen vaststellen en hulp zo snel mogelijk te starten. Op dit moment is SOLK-therapie (therapie voor Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten) de aangewezen vorm van hulp. Binnen dit protocol kan men zich richten op maatregelen om de klachten te verminderen en op leren omgaan met EHS. Voor onderkenning van EMV als oorzaak van SOLK-klachten is een betere en proactieve informatie­voorziening aan artsen en burgers zeer gewenst. Ook de SOLK-huisartsenrichtlijn zal hierop moeten worden aangepast.

Stralingsarme gebieden voor opvang en herstel

Probleem
Elektrogevoelige mensen kunnen door verdere toename van de gevoeligheid of de veranderde blootstellingsomstandigheden in acuut ernstige probleemsituaties terechtkomen. Voor deze mensen is er op dit moment onvoldoende hulp beschikbaar. Er is in Nederland geen stralingsarme opvangplek voor mensen met acute ernstige EHS-klachten.

Oplossingen
Wij pleiten voor een zeer stralingsarme zone die primair bedoeld is voor de tijdelijke opvang van elektrogevoelige mensen. Belangrijke functies en voorwaarden voor een dergelijke stralingsarme zone zijn onder meer (voor uitgebreide toelichting zie bijlage 1):

• laagdrempelige crisisopvang voor elektrogevoelige mensen in nood;
• mogelijkheid om uit te zoeken of gevoeligheid voor EMV oorzaak van de klachten is;
• mogelijkheid voor leren omgaan met EHS, revalidatie en recreatie voor elektrogevoeligen;
• (SOLK) behandelaar bezoekt elektrogevoelige mensen en verleent zorg in de opvanglocatie;
• verbod op draadloze communicatie in de opvanglocatie;
• garantie dat er geen nieuwe externe EMV-bronnen in de buurt van de stralingsarme zone bijkomen.

Hoofddoel is om mensen weer te laten terugkeren naar de samenleving. Gedacht wordt aan een centraal in Nederland gelegen stralingsarme locatie.

Ons verzoek is om binnen de betrokken ministeries draagvlak te vinden voor een stralingsarm gebied als hersteloord in Nederland. Tevens verzoeken we om de financiële middelen voor aankoop of overdracht van een nader te bepalen locatie ter beschikking te stellen en afspraken te maken met betrokken overheden en bedrijven om de locatie stralingsarm te behouden in de toekomst. Om vaart te maken kan eventueel begonnen worden met een tijdelijke locatie waar dan tevens ervaring kan worden opgedaan.

Stralingsarme woongebieden

Probleem
Veel mensen die gezondheidsklachten ervaren van EMV zijn nu al wanhopig, omdat er vrijwel nergens meer plekken zijn waar ze veilig kunnen wonen en werken. Velen zijn al meerdere malen verhuisd vanwege zendantennes. Het zijn stralingsvluchtelingen.

Oplossingen
Wij pleiten voor duurzaam stralingsarme woongebieden waar mensen veilig kunnen wonen en werken. Belangrijke elementen voor stralingsarme woongebieden zijn onder meer (voor uitgebreide toelichting zie bijlage 2):

• tenminste één stralingsarm woongebied in elke provincie (vanwege regionale gebondenheid);
• in het gebied worden geen nieuwe zendantennes of eventuele 5G-toepassingen (bij)geplaatst;
• creëren van een uitzonderingspositie voor stralingsarme woongebieden in verband met dekkingsverplichtingen;
• handelingsperspectieven vaststellen voor gemeenten, provincies en telecombedrijven;
• stralingsarme woongebieden plek geven in Omgevingsvisie en plaatsingsplangesprek Telecom;
• overleg noodzakelijk met gemeenten, VNG, ministerie van BZK, providers en Monet;
• realisatie eerste stralingsarme woongebieden op korte termijn.

Omdat ook mensen vanuit stralingsbewustzijn (en niet vanuit gezondheidsklachten door EMV) willen kiezen voor stralingsarm wonen, zouden ook zij kunnen participeren in deze stralingsarme woongebieden.

Vervolg

Wij hopen en verwachten ook op grond van de afspraken die wij hebben gemaakt tijdens ons overleg op 10 juni dat de staatssecretaris aan de slag gaat met de drie punten uit deze brief (ondersteuning bij gezondheidsklachten, stralingsarme gebieden voor herstel, stralingsarme woongebieden) die mensen met EHS direct raken. Er is afgesproken dat zij hierover in overleg gaat met de ministeries van VWS en BZK. Wij hechten eraan dat onze organisaties betrokken worden bij dit interdepartementaal overleg.

Daarnaast gaan we graag met de staatssecretaris nader in gesprek over de onderwerpen die wel in het overleg van 10 juni zijn genoemd, maar niet in deze brief aan de orde zijn gekomen. Er is bijvoorbeeld veel meer aandacht nodig voor de biologische effecten van EMV en de noodzaak van aangescherpte voorzorg. Het is van groot belang dat niet meer elektrogevoeligen door verslechterende omstandigheden genoodzaakt raken zich in de stralingsarme gebieden te vestigen.

Wij zijn al vele jaren zonder succes bezig om stralingsarme gebieden in Nederland gerealiseerd te krijgen, maar wij hebben goede hoop dat het met de hulp van de staatssecretaris en haar collega’s van VWS en BZK nu echt gaat lukken.

Rob van der Boom
Rob Verboog
Silvia Belgraver

Namens Stichting EHS, CPLD Vereniging en StralingsBewust.info

Bijlagen:
1. Voorstel Stralingsarme crisis-, opvang- en herstelgebieden
2. Voorstel stralingsarme woongebieden

Lees ook: Positief gesprek met Staatssecretaris Mona Keijzer

Naschrift: Weet je mogelijk geschikte stralingsarme locaties of gemeenten die hierin zijn geïnteresseerd, dan horen we graag van je. We houden je op de hoogte van de verdere ontwikkelingen.

Update 14 oktober 2020:
Tot onze grote verbazing ontvingen we op 14 oktober een zeer teleurstellende reactie van de staatssecretaris. Mona Keijzer noemt in haar brief geen enkele concrete actie en verwijst stralingsgevoeligen slechts door naar SOLK-klinieken. Zij stelt dat er geen bewijs is voor negatieve gezondheidseffecten. Vervolgens maakt ze een oneigenlijke afweging tussen het maatschappelijk belang van mensen die afhankelijk zijn van telecomnetwerken en mensen die gevoelig zijn voor EMV. Onze behoefte aan witte zones voor verblijf van elektrogevoeligen hoeft immers verder niemand te belemmeren. Zelfs 112 zal er gewoon bereikbaar zijn.

Update 2 december 2020:
Als stralingsbewuste organisaties hebben we op 2 december een gezamenlijke reactie op deze teleurstellende brief aan de staatssecretaris gestuurd. In deze reactie benoemen we onder meer het nieuwe Advies van de Gezondheidsraad, waarin schadelijkheid van EMV onder de ICNIRP-limieten niet wordt uitgesloten en voorzorg wordt geadviseerd. Daarnaast geven we aan ons al lange tijd niet gehoord te voelen door het kabinet. We doen via onze brief dan ook nogmaals een dringend beroep op Mona Keijzer om mensen die gevoelig zijn voor EMV niet in de steek te laten en haar stellingname te heroverwegen. Lees meer…

---

Waardeer je deze website?
Overweeg dan ook eens om een donatie te doen, zodat de website ook in de toekomst kan blijven bestaan.

---