Naast de gezondheidsrisico’s van straling is er ook een andere belangrijke keerzijde van de snel oprukkende digitalisering. Op steeds meer plekken om ons heen worden ongemerkt enorme hoeveelheden data verzameld via slimme infrastructuur.
Dat lijkt misschien onschuldig, maar dat is het zeker niet. Onze samenleving begint steeds meer te bewegen richting een controlesamenleving, waarin vrijheden steeds verder worden ingeperkt. Het vertrouwen in de landelijke overheid is historisch laag, maar op lokaal niveau kun je nog zeker wel wat bereiken.
Onderstaand kun je het verslag van Sylvia Slegers lezen over de mooie resultaten van inwonersgroep Stralingsbewust Wageningen.
Wageningse gemeenteraad werpt dam op tegen ‘slimme lantaarnpalen’
Geschreven door: Sylvia Slegers
Terwijl in veel gemeenten ‘slimme’ lantaarnpalen als paddenstoelen uit de grond schieten, heeft de Wageningse gemeenteraad unaniem een motie aangenomen om geen lantaarnpalen met data-functies toe te staan, althans niet zonder overleg met inwoners. Het initiatief is te danken aan inwonersgroep Stralingsbewust Wageningen. Raadsleden bleken nauwelijks op de hoogte van de verschillende functionaliteiten van de lantaarnpalen. “Het was met name het privacy-aspect waar men het meeste van schrok.”
“We willen voorkomen dat we over vier jaar in een debat zitten en dat we weer van een inspreker uit het publiek met rode oortjes moeten horen dat eigenlijk niemand weet dat er ergens (potentieel) slimme lantaarnpalen in onze stad staan. Dat vind ik ten eerste gênant en ten tweede volledig voorbij gaan aan de taak van deze raad.” Met onder andere deze woorden onderbouwde het Wageningse gemeenteraadslid Lara Minnaard (Stadspartij) de noodzaak van de motie ‘Slimme Lantaarnpalen’ die haar partij, samen met Connect Wageningen, GroenLinks (GL) en het CDA, tijdens de raadsvergadering van 30 mei jl. indiende.
In de motie roepen de genoemde partijen op voorlopig af te zien van toezeggingen aan bedrijven die slimme infrastructuur willen installeren en in bestaande lantaarnpalen geen data-opslag maar alleen de functie ‘licht’ toe te staan, met een eventuele ouderwetse bewegingssensor. Daarnaast wordt het Wageningse college van burgemeester en wethouders in de motie verzocht met een voorstel te komen inzake plaatsing en gebruik van slimme infrastructuur en de daarmee gepaard gaande data-verzameling/-opslag, met in acht name van voldoende ruimte voor inbreng van inwoners. Het laatste punt waar in de motie om wordt gevraagd is duidelijk beleid met betrekking tot de veiligheid en het eigenaarschap van de door externe bedrijven, via slimme infrastructuur vergaarde data en hierover te communiceren met en naar inwoners.
Verantwoordelijk wethouder Guido van Vulpen (GL), voorafgaand aan de stemming: “We zijn zeker voornemens om dat beleid vorm te gaan geven. En we zijn niet van plan om meer technologie die data gaat verzamelen, toe te staan. Als deze motie aangenomen wordt, gaan we er van harte mee aan het werk.”
Dat de noodzaak van met name een duidelijk beleid inzake data-opslag breed wordt onderkend, bleek o.a. uit de reacties vanuit de raad: “Het gaat vooral over die data-opslag te voorkomen voordat we daar beleid op hebben. … Ik denk dat dit een belangrijk onderwerp is.” (Esther Koenen – VVD). “Het is goed om soms problemen op te pakken voordat het één groot drama wordt.” (Melissa van der Lingen – PvdA). “Ook al wordt op dit moment geen data verzameld, de mogelijkheid bestaat wel. Mijn argwaan over het verzamelen van data door bedrijven groeit. … Het is dus belangrijk dat er een beleidsstuk komt.” (Haroen Lasshab – Connect Wageningen). Het feit dat de motie vervolgens unaniem is aangenomen onderstreept deze eensgezindheid.
Overwinning
Een overwinning voor de indieners, maar zeker ook voor de leden van inwonersgroep Stralingsbewust Wageningen: de drijvende kracht achter deze motie. Deze groep richt zich al jaren op het vergroten van het bewustzijn van zowel burgers als politici over de gevolgen van straling in het algemeen en 5G in het bijzonder.
Een woordvoerder: “Toen het onderwerp ‘slimme lantaarnpalen’ in beeld kwam, zagen we daarin een ingang. In de zomer van 2021 hebben we een Wob-verzoek (Wet openbaarheid van bestuur) ingediend. Daaruit bleek dat de lantaarnpalen allerlei functionaliteiten zouden krijgen: naast beweging en licht ook wifi. Daarover hebben we correspondentie gevoerd met de gemeente en schriftelijk aanvullende vragen gesteld.
Op 22 februari 2022 is er, voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen van afgelopen maart, een verkiezingsdebat geweest in Wageningen. Toen bleek dat raadsleden nauwelijks of niet op de hoogte zijn van de, ook in het Wob-verzoek naar voren gekomen, verschillende functionaliteiten van slimme lantaarnpalen. Het was met name het privacy-aspect waar men het meeste van schrok. Ook het feit dat er zich op twee locaties in Wageningen al slimme lantaarns bevinden (Dijkgraaf en Bergpad), bleek onbekend te zijn.”
Na afloop van die bijeenkomst heeft de kerngroep van Stralingsbewust Wageningen een aantal lokale politieke partijen benaderd en voorgesteld een motie in te dienen: een gemakkelijk middel voor gemeenten om de regie te behouden. En met succes, zo blijkt.
Vervolgstappen
Welke vervolgstappen staan er op de agenda van Stralingsbewust Wageningen? De woordvoerder: “Het is zaak om te zorgen dat deze motie niet alsnog ergens in een la belandt, we moeten de vinger aan de pols houden. Op dit moment zijn we bezig om wederom informatie te verzamelen om aan de verschillende fracties te sturen. Vervolgens gaat een aantal kerngroep leden inspreken om een aantal aspecten onder de aandacht te brengen. Verder organiseren we in september een informatie-avond voor inwoners, waar twee of drie sprekers, waaronder een stralingsbewust raadslid uit een andere gemeente, uitgenodigd worden om het onderwerp vanuit verschillende invalshoeken te benaderen: privacy, gezondheidsaspecten voor inwoners en natuur en milieu rondom Wageningen.”
Ervaringen in andere gemeenten
Uit de unanieme aanname van de Wageningse motie blijkt dat werken aan bewustwording van gemeenteraadsleden van cruciaal belang is. In diverse andere Nederlandse gemeenten is het onderwerp ook aangekaart, met de nodige positieve resultaten. Zo is het aangepast beleidsplan “Slim verlichten 2018-2022” in de gemeente Heusden op 3 juli 2018 unaniem aangenomen. Angela van Alphen, van inwonersgroep Stralingsbewust Heusden: “We kunnen spreken van een doorbraak. In het plan werd gesproken over slimme lantaarnpalen met 5G, wifi en dimbare LED lantaarnpalen in het kader van ‘Smart City’. Er is nu een voorwaarde toegevoegd over volksgezondheid en stralingsoverlast. Tevens kunnen burgers stralingsklachten melden bij de gemeente. Wat betreft 5G is nu bekend dat dit niet gepland staat. Uiteraard volgen we dit op de voet.”
Ook de dialooggroep Stralingsbewust Utrechtse Heuvelrug heeft in overleg met de gemeente in 2020 bereikt dat nieuwe lantaarnpalen alleen worden voorzien van licht. Er worden geen zend- of monitoringsinstallaties in geplaatst.
De stad van de toekomst begint met slimme lantaarnpalen en die schieten anno 2022, zonder overleg met burgers, in heel Nederland dan ook als paddenstoelen uit de grond. Compleet met wifi, 5G, sensoren, een weerstation, lichtaanpassing, een bewegingsmelder en een oplaadpunt voor auto’s.
Wat die laatste variant betreft had gemeente Renkum op 27 september 2021 als eerste de eer. “Wij verwachten dat andere gemeenten snel zullen volgen. Ons Smart City Nederland-model kan eenvoudig worden opgeschaald” aldus Heimen Visser, Fund Manager Communication Infrastructure & Smart Cities bij Primevest Capital Partners, in het op 27 september 2021 op de website van Vastgoedmarkt verschenen artikel “Smart City: Renkum plaatst als eerste gemeente slimme lantaarnpalen met laadpunt”.
En dat terwijl de meeste Nederlandse gemeenten niet of enkel over een beperkt en gedateerd lokaal antennebeleid beschikken en geen zicht hebben op onafhankelijke informatie en daarmee de regie dus volledig uit handen geven.
Naschrift van de redactie
Stel ook vragen bij jouw gemeente
Er zijn al diverse successen geboekt door de samenwerking tussen inwonersgroepen en gemeenteraden. Eerder zagen we bijvoorbeeld ook al dat er mooie resultaten zijn bereikt rondom de gezondheidsrisico’s van straling in bijvoorbeeld de gemeenten Zeist en Bergen. Dus verzamel zelf ook wat buurtgenoten en breng het onderwerp ook bij jouw gemeente onder de aandacht. In plaats van de strijd aangaan, bereik je vaak meer door vragen te stellen en de samenwerking op te zoeken. Gemeenteraadsleden zijn ook gewoon medemensen, die vaak niet weten hoe e.e.a. precies in elkaar zit en wat er op de achtergrond speelt.
Je kunt hen bijvoorbeeld vragen naar wat de plannen zijn van de gemeente rondom 5G en de slimme infrastructuur, of er al data worden verzameld, wat daarmee gebeurt, wie de eigenaar is van die data, hoe de opt-out is geregeld voor inwoners, hoe de communicatie met en inspraak van burgers verloopt, wat er is geregeld voor mensen die gezondheidsklachten ervaren door straling, etc. Dus verzamel je moed en neem ook contact op met jouw gemeenteraad om deze belangrijke kwesties te bespreken. (Zie ook deze tips.)
Interview Sylvia Slegers
Voor meer informatie over de gezondheidsrisico’s van straling en de gevolgen van de digitalisering kun je bijvoorbeeld onderstaand interview van Jorn Luka met Sylvia Slegers bekijken. Sylvia is mede-oprichter van Actiegroep 5G Het Gooi Zegt Nee en bestuurslid van Stichting Stop5GNL. Daarnaast is zij aangesloten bij de klankbordgroep van het Wetenschappelijk Platform Elektromagnetische Velden (WPEN) en het Platform Gemeenten Draadloze Connectiviteit.
Zie ook haar nieuwe boek 5G: een revolutie, maar waar leidt die naartoe? Een ongemakkelijke waarheid in 12 informatieve artikelen. Dit boekje is te koop voor €13,95 (inclusief €3,95 verzendkosten). Zie voor meer informatie en een korte vooruitblik per artikel de website www.opnaareenstralendetoekomst.nl.
Lees ook:
> Slimme of toch liever domme lantaarnpalen?
> Burgers Utrechtse Heuvelrug adviseren Gemeenteraad & Suggesties voor andere lokale groepen
> Apeldoorn eerste Smart City op basis van geheime overeenkomst
> Verslag Telecom Congres ‘Het belang van 5G’ – Wat is er besproken?
> Bekijk Boeken-pagina
Elke waarheid doorloopt drie stadia:
Eerst wordt ze belachelijk gemaakt;
Dan wordt ze hevig bestreden;
Tenslotte wordt ze als vanzelfsprekend aangenomen.
Arthur Schopenhauer, Duitse filosoof
Waardeer je deze website?
Overweeg dan ook eens om een donatie te doen, zodat de website ook in de toekomst kan blijven bestaan.